Nieuwsbrief
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten, concerten en sessies? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief.
Aanmelden
Inleverdatum kopij 2011 nr. 2:
20 mei
Cover illustratie:
onbekend
Correctie
Betreft de Quintette van dec 2011
Colofon:
IBAN: L83INGB0005311022
Dit moet zijn:IBAN: NL83INGB0005311022
Django Reinhardt en Stéphane Grappelli
Geachte donateurs,
We zijn inmiddels aanbeland in 2011. Ik hoop, dat uw jaarwisseling er een was, waarbij al uw gedane wensen tijdens dit jaar mogen uitkomen. Bij mij is er een nu al uitgekomen: ik ben met de VUT. Ik hoop nu nog meer tijd ter beschikking te krijgen om aan de club te besteden. Vriend en collega bestuurslid John heeft inmiddels de aanmaak van de Quintette grotendeels overgenomen, omdat Esther zich langzaam aan het terugtrekken is. We zijn volop bezig met de website. Momenteel is het gastenboek moeilijk in te vullen. Dat moet beter. De webwinkel, hebben we ontdekt, kost meer dan hij oplevert, nu de ING de tarifering voor het gebruiken van I-Deal betalingen heeft ingesteld op minimaal €20,- per maand. Reden voor ons om terug te gaan naar de aloude methode van handwerk. Alles is te bestellen via het secretariaat: john.desmares@onsmail.nl.
Bij deze krijgt u de hartelijke dank van de familie van Patrick Saussois. Zijn moeder en zijn zus Sylvie Lubliner lieten weten erg verguld te zijn met onze oproep tot het leveren van een financiële bijdrage om Patrick’s hospitaalkosten te helpen verlichten. Inmiddels heb ik begrepen, dat hij niet meer in comateuze toestand verkeert en zelfs overeind mag zitten om voedsel tot zich te nemen. Het herstel gaat moeizaam, maar het is er wel.
Vriend en donateur Lollo Meier is volop bezig met de voorbereiding van een nieuwe Cd samen met Fapy Lafertin. Diegenen onder u, die de najaarsreünie of de bijeenkomst van Joep Peters bij Breda hebben meegemaakt weten, dat deze combinatie er een is, die staat als een huis en klinkt als een klok. Klik maar eens op http://www.gypsymusic.nl/, binnenkort is hij daar te vinden. Onze voorjaarsreünie zal plaatsvinden op zondag 10 april in de Azijnfabriek in ’s Hertogenbosch. We gaan weer nieuwe groepen en jongelui de kans geven zich te manifesteren. Uiteraard gevolgd door een jam. Neemt dus uw instrument mee. Meer informatie in deze Quintette.
Rest mij u veel leesplezier toe te wensen,
Menno
Menno v.d. Reijden
Het bestuur van Stichting Hot Club de France
nodigt u uit voor onze voorjaarsreünie op zondag 10 April 2011
Zaal open om 12.00 uur.
Blok 1: 13.00–13.40 en blok 2: 13.50–14.30 worden verzorgd door de groep: “Smoots”, Cees Kortleven op viool, John v. Rijswijk sologitaar, Ron Boers Slaggitaar en Thomas Wigmore op de bas, staan borg voor een knallende opening.
Blok 3: 14.55–15.30 Jongeren blok “Roy de Rijke Trio”, samen met Tonjo Corstanje en Mourice Corstanje (basily boys), zullen zij een onvervalst stukje gipsy jazz ten gehore brengen.
Blok 4 en blok 5: 15.50–16.30 u. en 16.45–17.30 u. Niemand minder dan het “Trio Eddy Grünholz”. Het gitaarspelen zit deze man in het bloed. Hij heeft opgetreden met diverse grootheden uit de Gipsy Jazz scene. Hij wordt begeleid door Romino Grünholz slaggitaar en Fremdo Rosenberg op de bas.
Vanaf 17.30 is er gelegenheid om te jammen. Breng uw instrumenten mee.
Gitaren en cd-stand zullen zoals gewoonlijk aanwezig zijn en er is uitgebreid aandacht besteed aan de inwendige mens. Entree: Donateurs € 6,50 Belangstellenden € 10,00
Waar: Cultureel Centrum Podium Azijnfabriek,
Bethaniestraat 2 a.
’s-Hertogenbosch. tel: 073-6142161
Routebeschrijving:
Volg de A2 ring ’s-Hertogenbosch. Neem afrit 22 St. Michielsgestel/Schijndel. (Bij het provinciehuis) Ga aan het einde van de afrit rechtsaf. Vervolgens bij het Shell benzinestation linksaf richting centrum. Na ca. 2 km. Kom je bij de stadswal (stoplichten): de Hekellaan. Hier sla je rechtsaf en dan de tweede straat links (Bethaniestraat) Achter in de straat zie je aan de rechterzijde de oude St. Jacobskerk, hier is aan de achterkant podium Azijnfabriek gehuisvest. Parkeren kunt u in de Hekellaan en in de diverse parkeergarages in de buurt. Aan de rand van de stad zijn een 3-tal Transferia. De bus brengt u naar het centrum en vandaar is de Bethaniestraat 5 minuten lopen.
Voor de treinreizigers is het 12 minuten lopen naar de Azijnfabriek.
www.podiumazijnfabriek.nl www.’s-Hertogenbosch.nl
… maar vooral een warm mens. Ik heb Hans 2 maal opgezocht vooraleer ik dit ”levensverhaal” opgeschreven kon krijgen. Tijdens mijn eerste bezoek heb ik regelmatig vergeten te noteren, kompleet onder de indruk van zijn relaas en verhalen, maar ik ging met veel plezier een tweede keer terug.
Geboren aan Het Spaarne te Haarlem 1955. Zijn vader overleed toen hij 12 jaar was. Na deze gebeurtenis zijn ze verhuisd en in de nieuwe buurt leerde Hans een vriend kennen.
Met de vader van die vriend had Hans een goede band. Hij vervulde een soort stiefvader rol t.o.v. Hans. Deze man was Cor Jonkers. Hans speelde toen al een beetje gitaar en Jimmy Hendriks was zijn grote voorbeeld, totdat Cor Jonkers op een dag zei: “zal ik jou eens een echte muzikant laten horen?”, vervolgens werd de st. Louis blues ten gehore gebracht gespeeld door Django Reinhardt. Hans kon zijn oren niet geloven en was kompleet overrompeld. Hij zou en moest dit ook kunnen. Hans was overstag. De Zigeunercultuur sprak hem toch al aan. Via de langspeelplaten ging hij noot voor noot Django Reinhardt proberen te volgen en na te spelen. Hij studeerde met zijn oren en hij had er aanleg voor.
Hij leerde Jan de Jong kennen en was onder de indruk van zijn gitaarspel. Dit mondde uit in een vriendschap. Door Jan kreeg hij de stijl onder de knie. Al gauw werd er een groep gevormd, het werd een Quartet. Jan de Jong gitaar, Hans Schaap gitaar, Simon Lanting op de Bas en Robert Veen altsax. Overal optreden en met de pet rond.
Ook ging het Quartet naar Parijs en ook hier met de pet rond. Het Quartet had nog geen naam maar dankzij het nu volgende voorval werd het: “ l’Orchestre de Maurice Wolmer”.
Ze speelde een keer in Centre Pompidou, omringt door luisterend publiek, toen ze werden lastiggevallen door een motorachtige groep. Deze boorde zich door het publiek en viel de band lastig. Waarschijnlijk waren ze uit op de pet met geld. Hans riep: “doorspelen!”
Een van die lastige gasten sloeg de saxofoon bij Robert uit zijn mond. Op dat moment stapte er een klein mannetje uit de groep met een aktetas. Hij liep op de pet met geld af en deed de inhoud in zijn aktetas en ging vervolgens tussen de bandleden staan. Daarna kwam de politie. Het ventje nodigde hun daarna uit bij hem thuis. Daar aangekomen stond er een echte “Selmer” in zijn kamer.( hij vroeg er 1800,00 gulden voor ) Het werd een gezellige middag. Het ventje heette Maurice Wolmer. Vandaar de naam van de groep.
Diverse optredens volgden. Muzikanten kwamen en gingen. Hans heeft met diverse grote jongens uit de Gipsy jazz gespeeld. Hij ging ook regelmatig naar
Zuid- Frankrijk, veelal met een trio. Hij heeft daar voor langere tijd gewoond. Ze speelden op ieder dorpsfeest in de buurt.
Jaap van Zweden kwam ook regelmatig op vakantie in hun buurt (toonladders oefenen).
Hij speelde regelmatig voor de grap met hun mee.
Hans belandde volop in de Jazz scène. Ging op tour met het Scapino Ballet in Finland en werd uitgenodigd op diverse festivals en hij had overal succes.
Hans zat volop in de optredens, deed tournees en omarmde vooral de fles. Sluipenderwijs sloeg de alcohol toe. De drank begon zich tegen hem te keren.
Hans was gaan drinken op zijn vijftiende. Nog niets aan de hand. Maar nu had hij altijd drank nodig voor een optreden. Zijn zelfvertrouwen nam af en werd weer gecompenseerd met drank. Hij kon niet meer zonder. Hij beleefde die periode in een grote roes, totdat de drank hem definitief velde. Grote optredens en interviews zijn niet doorgegaan door twijfel en drank.
Dat hield de grote doorbraak van de groep tegen en uiteindelijk was dit de reden dat de groep uit elkaar viel.
“Je krijgt het pas echt in de gaten als het te laat is. Ik ging langzaam maar zeker naar de klote”. Het werd van kwaad tot erger.
Tien eenzame jaren volgden. Gevuld met drank, cocaïne en vooral veel roken. Twee liter jenever per dag, één portie Chinees voor een hele week.
Toen ging de knop om!
Hij kon kiezen: doorgaan en doodgaan of stoppen en redden wat er te redden valt. En hij ging ervoor en na dertig jaar extreem drinken, belandde hij in een rolstoel op sterven na dood, drie maal is zijn familie opgeroepen. Na een paar maanden durende eerste revalidatie bij trouwe vriendin Hermien van der Weiden heeft hij zich laten opnemen in een antroposofische verslavingskliniek te Zeist. De afkickperiode was een martelgang. “Ik ben gered door André Hannink. Zonder hem zou ik er niet meer zijn”. Hannink, een zeer ervaren coördinator in de verslavingszorg, ontfermde zich over Hans, stippelde de meest effectieve behandel programma’s uit. Na negen maanden
was het programma afgelopen. Men stond versteld van zijn voorspoedige genezing. Alle organen hadden zich zeer goed hersteld .In de kliniek kreeg hij een brief van een zekere Ger. Een zeer positieve brief waarin hem veel kracht werd gewenst en de belofte om een gitaar voor hem te bouwen om hem weer aan te zetten tot gitaar spelen. Achteraf bleek het Ger Boonstra te zijn. André Hannink begreep als geen ander hoe belangrijk de muziek voor hem was. Na verloop van tijd mocht hij de gitaar weer oppakken. Zijn vriendin kwam met een gitaar naar de kliniek. Hans pakte de gitaar vast, het zweet brak hem uit en hij kreeg een bijna onweerstaanbare drang naar drank en roken. Spontaan moest hij overgeven. Het bezoek schrok zich lam. De heiligen viereenheid, “Hans-gitaar-drank-roken”, zat op zijn harde schijf geëtst. Verkeerde associaties traden op.
Zijn genezing ging op alle fronten goed vooruit. De verlamming verschijnselen herstelde zich. Hij had angst om te stoppen met de therapie. Er waren in de kliniek geen invloeden van buitenaf, geen TV’s, geen C.d,’s etc.. Dit gaf hem een veilig gevoel. Toch mocht hij als eerste in de kliniek gitaar gaan spelen en Cd’s beluisteren. Toen weer met de koptelefoon op gitaar spelen. Regelmatig was Hans te vinden in de Zeister bossen, luisterend naar de vogeltjes en genieten van de frisse lucht. Stapje voor stapje leerde hij weer om zijn pure “ik” naar boven te halen. Na bijna 2 jaar in Zeist te hebben doorgebracht, ging Hans nog voor geruime tijd naar een nazorghuis in Amersfoort.
Na twaalf jaar was Hans “schoon”, met zijn gitaar als enige drug.
Hij heeft nu een privé afkick centrum opgericht samen met de directeur van de kliniek waar hij is behandeld. De doelgroep is, topmensen uit het bedrijfsleven, politiek etc. die anoniem willen afkicken. Hans is nu privécoach. Alles wat hij heeft ervaren en geleerd heeft hij omgezet in positieve zin.
“Ervaring genoeg”, zegt hij lachend.
Ger Boonstra heeft zich aan zijn woord gehouden en heeft een prachtige gitaar voor Hans gemaakt. Ik heb hem even mogen vast houden en voelde meteen de ziel en symboliek die in de gitaar huisden. Oude vrienden belde hem op en weldra was er een nieuwe groep:”The Sheerfull Fruitflies”.
Muziek uit de twintiger/dertiger jaren, tijdens de drooglegging van America. Hans is trots dat hij niet meer drinkt en rookt, ondanks het ongunstige milieu waarin hij altijd moet optreden. Onlangs is er een C.d. opgenomen: “Looking for a place to park”. Daarnaast heeft Hans nog een trio: Trio Bakro: Hans Schaap, vocals, solo en slaggitaar, Gallit Weiss, solo en slaggitaar, en Luud Smits op de bas. Ze treden regelmatig op. Zelf is Hans bezig met een Cd, vol met eigen composities. Deze wordt opgenomen in de studio van Wouter Planteydt. Als hij klaar is wordt de Cd in
Amerika uitgebracht.
Altijd al geïmponeerd door de foto’s van Django Reinhardt speelde hij vaak met de gedachte om iets te maken. Hij is begonnen in gips, een beeld van bijna een halve meter hoog, maar heeft daar verder niets mee gedaan. Het geboorte jaar van Django Reinhardt kwam, dus nu was de tijd rijp om een beeldje uit te brengen.
Eerst een beeld in klei gemaakt. Hij heeft het laten zien aan een Amsterdamse kunstenares, die meteen zeer enthousiast was.
Hans mocht van haar het beeld in brons laten maken en een website opstellen.
Nu staat het beeld contractueel voor altijd in: “The National Jazz Museum”, in Haarlem New-York.
Hij heeft er een gemaakt voor Stocholo Rosenberg en Biréli Lagrène. Zeer binnenkort gaat hij het beeld naar Biréli brengen, hij heeft zijn handtekening al gezet. (zie foto blz. 3 van de vorige Quintette)
Ondergetekende heeft het beeldje gezien en vastgehouden. Het ziet er fantastisch en zeer sprekend uit.
Er zijn twee uitvoeringen : in brons en kunststof.
Van de bronzen versie worden er wereldwijd 250 st. gemaakt. Genummerd en met certificaat. Het beeld staat op een zwart marmeren sokkel. Prijs € 950,00
De kunststof versie is van kunsthars en staat ook op een marmeren sokkel. Prijs € 295,00
Beide uiteraard exclusief verzendkosten. Momenteel wordt er aan de website gewerkt. Het accent komt nu vooral, op het beeld in het museum, te liggen. Maar de oude versie is nog in de lucht. http://www.djangoreinhardtsculpture.com/
Hans heeft mij nog zeer interessante nieuwtjes verteld, maar dat in de volgende Quintette. Ik heb Hans leren kennen als een sympathiek puur mens. Aimabel maar ook een vechter. Ik hoop hem nog vaak te mogen ontmoeten,
John Desmares
Op Oudejaarsdag 2010 is in een verpleeghuis in Zoetermeer swingviolist, orkestleider, componist en arrangeur Frans Poptie overleden. Frans is op 3 maart 1918 geboren in Leiden, maar zijn ouders verhuizen als hij tweeënhalf jaar oud is naar Amersfoort, waar zijn vader werkt als meubelmaker.
Als hij op 7-jarige leeftijd de oudere broer van een vriendje viool hoort spelen wil hij zelf ook op vioolles. Hij volgt circa tien jaar privélessen en is zo getalenteerd dat hij in aanmerking komt voor het conservatorium, maar zijn ouders kunnen de kosten daarvan niet betalen. Inmiddels speelt hij in een amateur salonorkest, waarin ook enkele musici spelen uit het militaire beroepsmuziekkorps. Frans besluit dan lid te worden van een muziekvereniging om daar klarinet te leren spelen. Hij moet binnenkort in dienst en hoopt als hij twee instrumenten bespeelt zijn diensttijd bij het militaire beroepsorkest in Amersfoort te kunnen doorbrengen. Maar hij wordt afgekeurd voor militaire dienst, dus dat gaat niet door. Naast klarinet gaat hij saxofoon leren spelen en brengt dat in verschillende orkestjes in praktijk. In 1939 vervangt hij Max Stern, die tijdens de mobilisatie wordt opgeroepen voor militaire dienst, in het beroepsorkest van trompettist Louis Bannet, “de Nederlandse Louis Armstrong”. Dat orkest wordt in 1942 opgeheven als Bannet, Joods musicus, naar Auschwitz wordt gevoerd, waar hij dankzij zijn trompet de oorlog zal overleven. Frans speelt vervolgens in verschillende bands en ontmoet zijn toekomstige vrouw, de Utrechtse zangeres Kitty Carlton.
In 1943 komt hij als opvolger van violist Theo van Brinkom in het orkest van Frans Wouters, waarmee hij onder meer drie keer per week voor de radio optreedt. Bij Wouters is Frans naar eigen zeggen op de viool pas echt gaan swingen.
In september 1944 is hij in Eindhoven als die stad wordt bevrijd. Met daar aanwezige musici treedt hij in het bevrijde zuiden en België op voor de geallieerden. Het worden de laatste optredens op klarinet en sax, want daarna zal Frans alleen nog de viool hanteren. Hij wordt leider en arrangeur van Valentino, met Eddy Christiani op gitaar, dat eigenlijk de voortzetting is van het orkest Frans Wouters. Maar die heeft na de oorlog een speelverbod van
anderhalf jaar, omdat hij tijdens de oorlog tot op het laatst voor de radio heeft
opgetreden. Frans Poptie schrijft dan ook de arrangementen voor het VARAorkest
Accordeola en de tegenhanger daarvan bij de AVRO, Harmonetto.
In 1951 richt hij samen met Eddy Christiani een nieuw orkest op: het
“Ensemble Eddy Christiani onder leiding van Frans Poptie”. Eddy’s populariteit
als zanger heeft grote vormen aangenomen, hij is de eerste Nederlandse
popster, niet in het minst door de radio-uitzendingen met het Ensemble.
Voorzitter Georg Lankester overhandigt aan Frans
Poptie de oorkonde van zijn benoeming tot erelid, 15
maart 1997. In het midden Eddy Christiani, die
eveneens tot erelid is benoemd.
Samen met Eddy
schrijft Frans een
aantal uccesnummers,
die ook op de plaat
worden gezet. In 1955
gaan Frans en Eddy
om zakelijke redenen
uiteen, maar de
persoonlijke band blijft.
Als Henk Suerink en ik
Frans in 1997 spreken
voor een artikel in
Quintette (jrg 14, nr. 3,
p. 13-15), spreekt hij
meerdere keren zijn
bewondering uit voor
Eddy, als mens en
musicus.
Frans vervolgt zijn muzikale weg onder andere met zijn Swing Specials. Zijn Kwintet Frans Poptie, waarmee hij in de jaren zestig onder meer voor de NCRV-radio optreedt, is een ander bekend ensemble. In de jaren vijftig heeft hij naast zijn swingensembles nog een Indonesisch orkestje, Bintang Sinar. Zijn swingende viool is ook te horen in verschillende radio-ensembles van pianist Tom Erich, waaronder Tom’s Prairie Pioneers, en tussen 1970 en 1980 in het KRO- dansorkest onder leiding van Piet Zonneveld. Vijf keer gaat hij met het tango- en rumba-orkest van Malando op tournee naar Japan.
Na zijn hartoperatie in 1982 is het afgelopen met het beroepswerk. Maar zolang de vingers willen blijft hij af en toe spelen, bijvoorbeeld in het Tvprogramma van tante Lien (Wieteke van Dort). Als wij hem in 1997 spreken speelt hij onder meer nog één keer per jaar bij Max in Den Oever, met Eddy Sanchez, de vibrafonist uit de tijd van Vincentino, de Swing Specials en zijn Kwintet. Van dat optreden in augustus 1997 zijn enkele nummers op YouTube te zien. Hij speelt dat jaar op de Haagse Pasar Malan met een Indonesische violist. In die tijd heeft hij enkele optredens met de Arnhemse Hotcubformatie Capelino, waarmee hij enkele nummers opneemt. Ook speelt hij met het Rosenberg Trio. In 2001 wordt hij benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. In juli van dat jaar vindt zijn laatste optreden plaats, ter gelegenheid
an de 80e verjaardag van zangeres Sanny Day; hij moet vanwege zijn slechte gezondheid stoppen.
Wim van Steenderen – klarinet Eef Mulder – basklarinet Frans Poptie – viool Eddy de Jong – piano / vibrafoon Bert Visser – gitaar / zang Jan Gorissen – bas Bud van Hooren – drums
Frans Poptie heeft nooit een voorkeur uitgesproken voor een genre.
Hij heeft vrijwel alle soorten lichte muziek met hetzelfde grote vakmanschap,
hetzelfde enthousiasme en met dezelfde inzet gespeeld.
De Nederlandse Toonkunstenaarsbond benoemde hem tot erelid.
Maar Frans kwam er wel voor uit dat de muziek van Django Reinhardt en Stéphane Grappelli hem na aan het hart lag.
Op de voorjaarsreünie van 1997 werd hij samen met Eddy Christiani, de pionier van de elektrische gitaar in Europa,
benoemd tot erelid van de Stichting Hot Club de France Nederland.
Met zijn dood verliest de Nederlandse muziekwereld een icoon van de lichte muziek en een aimabel mens.
Zijn muziek blijft levend op de verschillende LP’s en CD’s die er van hem bestaan
Het met Eddy Christiani gecomponeerde Rhythm for You werd zelfs gebruikt in de soundtracks van de films
The Boy in the Striped Pyjamas (2008) en Coco Chanel & Igor Stravinsky (2009)
en is ook te horen in een computergame: Fallout 3.
Rien Nicasie
Ferret of Ferré staat voor een wel zeer muzikale Franse familie, die zelfs enkele wonderkinderen heeft voortgebracht. Sinds vele decennia woonden deze zigeuners (geen manouches) in Rouen, maar niet in woonwagens, zoals bijv. de familie Reinhardt/Weiss. Ik zal de belangrijkste gitaristen van deze Ferret-familie graag beschrijven, want Django-liefhebbers zouden m.i. wel iets over deze grote musici behoren te weten gezien hun rol in de Musette en de niet meer weg te denken „Gipsy-swing”.
Vader Gousti en moeder Douderou kregen naast twee dochters drie zoons respectievelijk Pierre Joseph “Baro”, Etienne “Sarane” en Pierre Jean “Matelo”. Daarnaast is hun neef René “Challain” het vermelden waard, omdat hij soms als een vierde broer werd beschouwd.
De Ferrets leefden al vele generaties in Frankrijk, hoewel hun oorsprong in Andalusië lag. Het was, zoals gezegd, een muzikaal gezin; de moeder was gek op operette en de beide dochters werden zangeressen. De jongens kwamen al heel vroeg in aanraking met snareninstrumenten die hun ooms bespeelden en die hen de techniek leerden. Dat was eerst de banduria en de banjo, later de gitaar.
Hoewel ze dus altijd in Rouen hadden gewoond vertrokken “Baro” en “Sarane” begin van de jaren ’30 naar Parijs en ze zaten spoedig in het muziekleven, spelend in Russische cabarets en bij Musette-accordeonisten. De Parijse „Musette” (populaire dansmuziek) was al vanaf begin van de eeuw sterk in trek – zie mijn boek over de „Swing Musette” – De stersolisten, virtuozen accordeonspelers, zochten daarbij vaak zigeuners als begeleiders, want bijna geen andere muzikanten hadden zo’n ritmegevoel en beheersing van snaarinstrumenten, in eerste instantie de banjo.
Laatstgenoemd instrument, waarop Django in zijn jeugd een meester was geworden, zou echter geleidelijk verdwijnen. De jeugdige muzikant was, zoals bekend, eind 1928 met ernstige verwondingen door een brand geruime tijd van het toneel verdwenen. Toen hij terugkwam speelde hij gitaar, met een door hem zelf ontwikkelde techniek.
In eerste instantie begeleidde hij vocalisten, maar soms ook opkomende jazzmusici, zoals bijvoorbeeld saxofonist André Ekyan. Zijn meesterschap op gitaar maakte grote indruk op de zigeuners en was van invloed op hun spel. Dit werd alleen nog maar versterkt door de furore die het “Hot Club kwintet” vanaf eind ’34 maakte en waarin Django zo uitblonk. De gevierde accordeonisten zochten nu ook zigeunergitaristen en vooral „Matelo” zou hierin een vedette worden.
Om een beeld te geven van de muzikale activiteiten van de verschillende Ferrets, zal ik de carrière van deze gitaristen met hun specialiteit beschrijven
en daarbij ook info geven over interessante opnamen de ze ons hebben nagelaten.
Officieel was zijn naam Joseph, maar hij adopteerde de naam Pierre van zijn broer en werd verder altijd “Baro”genoemd (of later „Monsieur Camembert” vanwege zijn voorliefde voor kaas) Hij bespeelde al jong de Spaanse „banduria”; ging daarna over op banjo die gebruikelijk was in de Musette wereld.
Deze oudste zoon van het gezin vertrok rond 1931 samen met zijn jongere broer
“Baro” uiterst rechts bij het HCdF kwintet in 1935
“Sarane” naar de Franse hoofdstad en vond snel werk. Zo maakte hij, als eerste, opnamen met de gevierde accordeonist Guérino Vetèse. ”Baro” was dermate talentvol, dat men zegt dat zijn solowerk net zo goed was als dat van Django. De twee gitaristen hadden respect voor elkaar en speelden vaak samen, waarbij ze van alles experimenteerden.
Ze hadden echter totaal andere karakters; Django was een goed mens, “Baro” was hard en kwam veel met louche personen in aanraking, soms oplichters. Het was maar goed dat hij zo bevriend was met Django, zodat meestal erger werd voorkomen.
Als gitarist, want ook hij was naar dit instrument overgestapt, speelde hij vanaf 1935 vele jaren in het „Hot Club kwintet”. Hij is derhalve op tal van opnamen te horen met zijn fijne ritmeslag. Van de vele cd’s die van het kwintet beschikbaar zijn, verwijs ik met name naar de serie “Intégrale Django Reinhardt”,
uitgebracht door de Franse firma Frémeaux, (op no. 3, 4 en 5 speelt “Baro” vaak mee).
Er zijn daarnaast opnamen van mooie walsen die in 1939 door het „Trio Ferret” zijn gemaakt. Daarop is “Baro” solist en wordt hij begeleid door zijn broer “Matelo” en bassist Maurice Speilleux. Enkele titels “Ma Théo”, „Gin Gin” (beter bekend als „Chez Jacquet”) en de beroemdste wals van Gusti Malha „La valse des Niglots”.
Maar al in ʽ38 zette “Baro” enkele titels op de plaat, zoals die met blazer Ferreri („Wind and Strings”), of met accordeonist Gus Viseur in diens bekende „Swing Valse” en in „Swing Cocktail”. Met het orkest van Viseur volgden zomer 1940 ook diverse titels met soli van “Baro”. Na de oorlog kwam hij bij de nieuwe ster-accordeonist Jo Privat te spelen die al geruime tijd zijn eigen Bal Musette club had, “Balajo” genaamd. Naast Musette speelde de groep veel hits uit die dagen en ook diverse Django composities. Er zijn opnamen uit die periode waarvan men eerst dacht dat het Django was die soleerde. In 1949 leidde hij een eigen formatie het “Baro Ferret Ensemble” en hij nam daarmee voor het „Odéon” label twee titels op.
“Baro” (voorgrond) met Jo Privat, jaren ’40
In dit ensemble zaten Jo Privat, “Sarane”, gitarist Jacques Montagne en Jérémie Grand’son bas. Het zijn onnavolgbare stukken, waaruit de virtuositeit van “Baro” en die van Privat duidelijk naar voren komt. Deze bijzondere opnamen
vertegenwoordigen iets van de nieuwe jazz stroming, de Bebop, die uit Amerika was overgewaaid en die “Baro” zelfs inspireerde tot het maken van Bebop walsen. De nummers die hij op Odéon uitbracht (pas in 1988 verschenen) getuigen van grote muzikaliteit en vernieuwing, want hij maakte bijvoorbeeld gebruik van 6/8 ritme in de jazz. Luister maar eens naar „Panique” en het bijzondere „La folle” waarin hij m.i. Django evenaart.
In de vijftiger jaren neemt hij met zijn ensemble met piano moderne stukken op. Ze doen denken aan de serie opnamen die Django vóór zijn dood maakte. “Baro” bezat in de latere jaren enige tijd een bar waar veel zigeunermuzikanten kwamen met wie hij soms meespeelde. Geleidelijk werd dat minder en hij stopte ermee en verkocht de bar. De gitarist overleed op 68-jarige leeftijd min of meer in stilte. “Baro” heeft nooit veel publiciteit gehad , een reden om nu eens over hem te schrijven en zijn opnamen aan te bevelen.
Het 2e deel komt in de volgende Quintette.\
Rondleidingen: Op de sporen van Django door Philippe Dardenne
www.django-liberchie.be
Zondag 29 Mei Interpolistuin Spoorlaan 298 Tilburg 14.00 u.- 21.00 u.
www.gipsyfestival.nl
Woensdag 22 Juni t/m Zondag 26 Juni 2011
Programma nog niet bekend. Info volgt
www.festivaldjangoreinhardt.com
Zaterdag 2 Juli op het terrein van Nieuw en Meer te Amsterdam.
Gloucestershire. UK 29 Juli t/m 31 Juli 2011
www.iggf.co.uk
John Desmares
Eind november 2010 is een nieuw kwartet in de Musette-stijl opgericht.
De bezetting is:
| Jan Schouten | accordeon |
| Georg Lankester | (solo) gitaar |
| Martin Ackermann | gitaar |
| Jan Miedendorp de Bie | bas |
“Swing Parisette” brengt zowel Musette-walsen als swingnummers, waarbij het accent op het werk van Django Reinhardt ligt. Er wordt aan een afwisselend repertoire gewerkt.
Er zijn weinig groepen in ons land die in het Musette genre actief zijn. Hopelijk kan de bekendheid van deze sfeervolle Franse stijl, verwant aan de “Hot Club de France-muziek”, de belangstelling ervoor vergroten.
Voor alle info, E-mail naar: glankester@hetnet.nl
Violist bij o.a. Hot Club de Frank
1. Vertel wat over jezelf. Ik ben 30 jaar, woonachtig in Haarlem en ik werk als jazzviolist samen met veel gitaristen uit de hot club scene.
2. Wanneer ben je begonnen met vioolspelen en waarom?
Ik ben opgegroeid met drie zussen die allemaal viool speelden. Dat wilde ik ook!
Zo ben ik op mijn zevende ook begonnen.
3. Heb je naast de Gipsy-jazz nog een andere geliefde muziekstijl? Ik vind Gipsy-jazz leuk om te spelen maar ik luister er niet veel naar. Ik luister graag naar muzikanten die mooi kunnen improviseren en daar vallen naast Charlie Parker, John Coltrane, Fats Navarro, Bill Evans, ook de “Gipsy-jazzers”, Birelli en Django Reinhardt onder. Ik houd ook erg van Hongaarse muziek maar dan niet van die gelikte met veel vibrato, maar meer van die met dat knerpende directe vioolgeluid.
4. Wie is je favoriete jazzviolist? Ik vind Jean-Luc Ponty in de jaren zestig nog steeds onovertroffen. Dichterbij huis, in het hier en nu en binnen de “Gipsy-jazzers”, vind ik een op dreef zijnde Hady onovertroffen, swingend en smaakvol.
5. Wat is op het toneel je grootste angst? Ik geloof niet dat ik een grote angst heb op de bühne, ik ben daar redelijk in mijn element, vandaar ook dat optreden mijn beroep is geworden!
6. Bij welke nummers ga je uit je dak en waarom? Ik houd het meest van stukken met eenvoudige changes, dan heb je zelf veel meer vrijheid om een route te bepalen. Het voordeel van “lastige” stukken is dat als je het schema alleen al bevestigt het al heel aardig klinkt. Ik houd meer van mineur stukken dan van majeur stukken.
7. Wat is je favoriete bezigheid na een optreden? Biertjes drinken met mijn bandmaatjes.
8. Componeer je ook eigen nummers en hoe ga je dan te werk? Ja, ik schrijf ook eigen liedjes. Hoe is te werk ga is altijd weer anders. De ene keer piel ik wat op een gitaar en denk ik: “dat is een leuke akkoord-opeenvolging” en dan verzin ik er een melodietje bij. Een andere keer heb ik
een heel nummer in mijn kop en moet ik maar zien hoe ik dat er weer uitkrijg. Soms ben je dan in een keer alles weer kwijt als je een instrument er bij pakt om het uit te zoeken. Maar verreweg de meeste nummers ontstaan als melodietje op de fiets of onder de douche.
9. Is er iemand die jij enorm respecteert en waarom? Ik respecteer mensen zoals Django, Jean-Luc Ponty en Miles Davis enorm, omdat ze nooit uitgeleerd zijn en hun speelstijl steeds vernieuwt en dat weten te combineren met een goed gevoel voor traditie.
10. Heb je nog tips voor beginnende Gipsy-jazz violisten?
Een heleboel! Oke… een paar dan:
1) Beperk je niet tot violisten. Als er een groep instrumentalisten is die weinig kaas van improvisatie heeft gegeten dan is het wel de strijkers. Vraag dus tips aan deskundigen of dat nu pianisten, gitaristen of saxofonisten zijn.
2) Probeer te leren van de bron. Mocht je zo willen spelen als Django of Grappelli luister dan naar hen, probeer ze na te spelen, hun idioom je eigen te maken. Zorg dat je niet een kopie van een kopie wordt, dat is onnodig kwaliteitsverlies.
3) Jam mee met platen, speel door andere solo’s heen. Zo kan je op smaakvolle ideeën gebracht worden.
4) Als dit allemaal niet voldoende soelaas biedt, verdiep je dan in de jazztheorie. Daar zijn heel veel boeken over geschreven. Hierdoor kun je leren wat in theorie goed klinkt. Kennis van akkoorden is ontzettend praktisch, al moet je het uiteindelijk weer loslaten. Volgens mij zei Parker zoiets als: “Learn the changes, then forget them”. En hij kan het weten.
John Desmares
Een schets van zijn muzikale carrière,
In de familiealbums staat een kleine Mozes Rosenberg (nu 27 jaar) met een viool die hij vasthoudt als een gitaar. Hij leert gitaar spelen van zijn vader Mimer. Van jongs af hoort Mozes rappe vibrato’s, striemende akkoorden, snelle loopjes en ook melancholieke melodieën tussen de woonwagens. Vader, grootvaders, neven en broers; iedereen speelt op het kamp. De vele verjaardagen en feesten worden uitbundig gevierd met Gipsy Jazz, waarbij steeds nieuwe musici plaatsnemen en de sterren van de hemel spelen. Zo worden muzikanten geboren en getogen.
Niet alleen van zijn vaders kant zit de muziek in het bloed van Mozes, maar ook van moeders kant. Metz Grünholz is een zus van Waso Grünholz. Een virtuoze gitarist, die zo veel jong talent inspireert. Als Franse Sinti het gitaarspel van de Nuenense gitaristen horen, dan zeggen ze “Aah Waso”. Waso houdt zijn gitaarspel in de beslotenheid van het kamp, maar alom is hij geroemd en geprezen. Natuurlijk is ook de oudste broer van Mozes, Stochelo Rosenberg, een geweldige leermeester voor hem.
Mozes is 7 jaar als hij met het Rosenberg Trio in het Tv-programma “De vijfde uur” staat. Als hij 13 jaar is ontmoet hij in Den Haag Paco de Lucia. Tijdens het North Sea Jazz in Scheveningen in datzelfde jaar volgt Mozes een masterclass bij de in 2007 overleden toetsenist Joe Zawinul.
Met zijn broer Samuel en neef Daniël speelt hij enkele jaren in een band die achtereenvolgens „Chawo Rosenberg” en daarna „Mozes Rosenberg 3” is genaamd. Gedrieën spelen ze met de Big Band Sonic Blast o.a. in 013 te Tilburg. De internationale doorbraak in 2005 komt als het project „Ready’n able’ met het gelijknamige album vooral buiten Nederland furore maakt. Stochelo Rosenberg, Sani van Mullem en Mozes Rosenberg vormen een supertrio.
Mozes heeft dan geen eigen groep meer, maar is vooral “special quest”, o.a. bij Mediterranean Sundance , het Django Reinhardt Festival in Samois en het International Gipsy Festival. Hij toert in 2008 met de Rosenberg Family in de theaters, speelt met het Rosenberg Trio en Johnny Rosenberg in het Concertgebouw Amsterdam in kader Robeco-concerten en speelt dan nog als Johnny en Mozes Rosenberg bij de uitreiking van de Jazzawards in het Muziekcentrum Frits Philips in Eindhoven. Dat gebeurt vanaf 2008 elk jaar en Mozes speelt zich in 2010 naar het hoofdpodium.
In 2009 neemt Sani van Mullem de contrabas over van Barthia Egtberts en komt er een einde aan Johnny en Mozes Rosenberg. Ze gaan de jazzpodia betreden als Rosenberg van Mullem. Daarmee drukt Sani van Mullem zijn stempel op het trio. Nu hebben ze de beschikking over drie solisten en een ritmesectie van wereldklasse. Niet langer zijn alleen de standaards
georiënteerd op Django Reinhardt het oeuvre, maar ook de klassieke Amerikaanse Jazz-meesters. Het klinkt zo goed en geeft zo veel speelplezier dat een achttal nummers in de studio worden opgenomen. Kort daarna verschijnt het album “Obsession” bij Sinti Music Records.
2009 en 2010 wordt het jaar dat Mozes Rosenberg absoluut doorbreekt: een theatertour met Rosenberg Trio, de theaterserie Johnny & Mozes Rosenberg en pianist Rob van Bavel door JazzImpuls en de theatertour “On the Road” met Joke Bruijs en Frits Landesbergen met de uitgave van een gelijknamige cd.
In november 2010 speelt Mozes Rosenberg met Stochelo en Sani in Japan. Achtereenvolgens in Performing Art Center in Hyogo, Art Center Aichi, Oji Hall Tokyo en afsluitend in Shibuya Club Quattro in Tokyo. Een prachtige reeks. Het meest onder de indruk is Mozes van de egards waarmee hij door het Japanse publiek wordt behandeld. Voor het eerst voelt Mozes dat hij een bijzondere gitarist is. En dat is ie!
Henk van Beurden (Sinti Music)
Zingari: 1. Maminka. 2. An miro Dji, 2. Lautari.
Sirin: 4. a. Me sem coro tu san coro b. Pe bukara 5. a. Oj golube moj b. Ne asikuj, Mujo
6. Garela sosna palala 7. Ja milogo uznaju po pochodku
Para Eterno: 8. Gi maima 9. Gian. 10. Leontien.
RaRomski Balkan Swingband:
11. Dobrudzanska Pandela 12. Raromski 9/8 Greed. 13. Pravo Horo.
Lollo Meier Szigano Swing: 14. Hondaribbia, 15. Spring Swing. 16. Berendans.
Mooie live-cd. Mengeling van Klezmer en Gipsy Jazz, met een vette knipoog naar Django Reinhardt en Stephane Grappelli.
1. Introduction 2. Hossa dans 3. Blue drag
4. Oh, lady be good 5. Nuages
6. Douce ambiance 7. Sweet Georgia Brown
8. Illusione 9. I can’t give you anything but love 10. Manoir de mes reves 11. Farewell Lorenzo 12. Klezmer 13. Czardas 14. Les yeux noir.
Traditionele meeslepende zigeunermuziek afgewisseld met jazzy standards.
1. O’Dschipen 2. Nane Tsocha, Nane Gad
3. Ain’t Misbehavin’ 4. Night in Spain
5. Dzjelem, Dzjelem 6. Fly me to the moon
7. Am Toch Pasch Mande 8. Cavalerie
9. Summertime 10. Tshajorie Shukarie
John Desmares
Bestelling telefonisch 0499-371821 of per email: john.desmares@onsmail.nl
prijs € 15,00 exclusief € 2,50 verzendkosten.
John Desmares
A. v/d Schagt / H. v. Beurden
Op 16 februari jl. werd bekend, dat pianist George Shearing op 91-jarige leeftijd in New York is overleden. Shearing is vele decennia één van de allerbekendste pianisten geweest en heeft door zijn eigen stijl voor een vernieuwing in de jazz gezorgd, alhoewel zijn spel soms raakvlak had met de muziek uit de „entertainment” wereld. De blinde artiest is op 13 augustus 1919 in Engeland geboren. Hij trad daar begin van de oorlog veelvuldig op met *Stéphane Grappelli. Ze waren goed bevriend.
In 1947 vestigde Shearing zich in Amerika, wat voor een doorbraak in zijn carrière zorgde. Zijn spel werd door talloze platen, uitzendingen en optredens met bekende musici tot over de hele wereld bekend.
*Zoals in het boek “De successen van Django, Stéphane en Sablon is beschreven
( auteur Georg Lankester )
Höfner akoestische gitaar. Bouwjaar 1972
Prijs: € 175,00
Zonneschermen met afbeelding van Django Reinhardt. Twee uitvoeringen.
Prijs: € 15,00 per set van twee.
Gitaarstudie boeken van Colin Cosimini. Deel 1, 3 en 4.
Prijs: € 10,00 p/st. Alle 3 voor € 25,00
Dubbel dvd’s van de reünies:
3 Nov 2007 met Sonnekai en het Lollo Meier Quartet.
25 Okt. 2008 met Swinc, Robin Nolan Trio en het Nomy Rosenberg Trio.
Prijs: € 15,00 p/st
1 ste Dag briefkaart, met postzegels en stempels van Django Reinhardt. Frankrijk 1993
Postzegels met afbeelding van Django Reinhardt.
78 toeren platen van Django Reinhardt
LP’s van Django Reinhardt
Originele 78 toeren grammofoon
Digitale foto’s van Django Reinhardt (als bijlage in word)
Iedere donateur mag gratis zijn advertentie plaatsen!
Bands, personen of instanties die in aanmerking willen komen voor de rubriek: “in the spotlight”…
Gelieve zich op te geven bij John Desmares.
john.desmares@onsmail.nl
La Deese, The man I love, Lonely moment, Mon Pot le Gitan, Les Fenètres de Moskou, Avignon, Nuages, Swing for Bob, In a sentimental mood, Johnny’s Rumba, Soir Triste, The Difference, Anouman, I Hear a Rhapsody, Portret of Django, Paquito, Valse pour Hänichen, Douce Ambiance.
| Solo gitaar | Reinier Voet. |
| Rythm gitaar: | Jan Brouwer |
| Bassist: | Jet Stevens |
| Gasten: | Hermine Deurloo, Gert Wantenaar, Bob Stoop, Olaf Hoeks, George Washingmachine. |
De bezoekers van de HCdF-voorjaarsreunie van 2009 in Oisterwijk kennen Pigalle 44 met als gast Hermine Deurloo. De band speelt graag in de stijl van Django Reinhardt, niet als een kopie maar in een eigentijdse interpretatie. Verder op deze CD originele nieuwe composities van Reinier Voet, zoals “Swing for Bob”, “Johnny”s Rumba” of “The Difference” en vele anderen.
Geavanceerde gitaarloopjes en mooie intro’s, zoals bij „Soir Trist”, houden je aandacht vast.
Zelf heb ik twee workshops van Reinier gevolgd en het is leuk om zo nu en dan weer iets terug te horen van wat hij vertelde en voordeed tijdens deze workshops.
Dat gitarist Reinier Voet een bewonderaar is van Django Reinhardt, is duidelijk te horen. Hij heeft met zijn kennis en liefde voor de jazz uit de vroegere jaren, de invloeden van Django verwerkt in de muziek van zijn band Pigalle 44. Een uitgangspunt van Voet is de zeggingskracht van een sterke melodie en een zorgvuldig opgebouwde improvisatie. Zoals hij tijdens de workshops meerdere malen herhaalde: Eén goed geplaatste noot kan immers meer zeggen dan eindeloze notenslierten zonder kop of staart. Muziek moet een helder en spannend verhaal vertellen. Dit hoor je niet alleen in de composities die Reinier zelf schrijft, maar ook in de vertolkingen van standards uit het jazzrepertoire. Een duidelijk voorbeeld is hier „Les Fenètres de Moskou”. Elke noot is op zijn plaats.
In het volgende nummer „Avignon”, nu van zijn hand, lijkt het even of Barney Kessel aan het werk is. Ik ben even naar boven gegaan om de LP ’s, die ik van Barney heb weer eens op de draaitafel te leggen en ik vind dat de gelijkenis klopt. Ik weet toevallig wat Reinier doet om dit geluid uit zijn Favino-gitaar te halen, en de gelijkenis is leuk om te horen. Dit nummer van Reinier klinkt wel heel erg tof, Jan Brouwer speelt een perfecte partij. Vakkundig zorgt hij er voor dat Reinier heel subtiel alle nootjes van het nummer aan elkaar kan rijgen.
In „Nuages’ laat de meester even horen dat het nummer van Django wel wat vernieuwing kan gebruiken.
En ook hier is elke noot op zijn plaats.
Accordeonist Gert Wantenaar, die op meer CD ’s met de band speelt, geeft met zijn spel een duidelijke invloed door uit de musettetraditie. In „Swing for Bob”, weer een nummer van Reinier, loopt het als een trein op het moment, als hij aan het werk is. Ook bassiste Jet Stevens krijgt de kans om haar lekkere swing te laten horen.
Een mooi begin van track 12 „The Difference’, Hermine van Deurloo start, goed synchroon, samen met Reinier. En dan de improvisatie, heerlijk die (chromatische) mondharmonica afgewisseld met de gitaar. Hier voel je het, de band staat als een huis.
Niet alleen deze CD is een aanrader; maar bekijk ook eens de agenda van deze Quintette, of op onze website. Pigalle 44 is regelmatig ergens te zien en te beluisteren en u zult genieten, dat weet ik zeker!
Rob Huijsmans
Mabel, Nuages, Speevey, Rêverie, Le vieux Léon, Bernie’s tune, Moonray, Minor swing, Plachterida, Solveigh’s song, Bolero, Djangology, Anouman, Place de Brouckère, Réflexion
Bezetting: Koen de Cauter sopr/git/zang, Fapy Lafertin git, Myrddin de Cauter klar, Jon Birdsong corn, Waso de Cauter git, Bart Vervaeck git, Dajo de Cauter bas, Lionel Beuvens dr, Frederik Van den Berghe dr.
In de laatste Quintette schreef ik over het spectaculaire Django concert van 19 november jl. Bij die gelegenheid werd een Cd gepresenteerd waarop de twee WASO vedetten met anderen te horen zijn. Een verrassing na ca. 20 jaar WASO afwezigheid.
Het bijna onnavolgbare spel van Koen de Cauter en Fapy Lafertin brengt mij altijd weer in vervoering, ook nu weer. Wat een geweldige artiesten en wat een muzikaliteit!
Koen op sopraan met lyrische improvisaties en een prachtige toon of fijn begeleidend op gitaar, afgewisseld door zang zoals je die maar zelden hoort. Fapy met adembenemende solo’s of heerlijk begeleidend (met accenten) en met een timing die mij altijd weer verbaast.
Op deze Cd worden de twee groten aangevuld door diverse blazers en een ritmegroep waarin ook drums zijn opgenomen.
Natuurlijk vele Django composities, acht maar liefst, in aparte uitvoeringen. Dan eigen werk van Koen (en Georges Brassens) door Koen zelf gezongen en een ronduit schitterende compositie van Fapy, waarbij zijn zingende snaren mij soms aan Fado-gitaristen doen denken. Ontroerend gitaarspel. Door toevoeging van zeer goed passende blazers, zoals kornettist Jon Birdsong en Koensʼ zoon Myrddin op klarinet ontstaat er een bijzondere sfeer die refereert aan de opnamen die Django destijds met orkesten maakte. Kortom een Cd te boeiend om te laten liggen, met uitstekende geluidskwaliteit en fraaie drieluiks-hoes met foto’s. Ik voeg er aan toe, dat de Vlaamse regering aan de totstandkoming van deze Cd heeft meegewerkt, zo wordt op de hoes vermeld.
Hier zijn de bestelgegevens: „DE WERF” Brugge, tel. 00.32.(0) 50 33 05 29 – jazz@dewerf.be – www.dewerf.be Daarnaast zou, zo vernam ik, ook de platenzaak „Spronk” in Breda deze Cd verkopen.
Georg Lankester
Redactie: John Desmares
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten, concerten en sessies? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief.
Vind jij het ook belangrijk dat de gypsy jazz in Nederland bekend gemaakt en gehouden wordt? Steun ons dan in ons doel en word donateur!
Meer informatie
Ophemertsestraat 11
4061 RA Ophemert
Nederland
E: contact@hcdf.nl
T: 06 - 4262 7976
IBAN:NL83 INGB 0005311022
BIC/Swift: INGBNL2A
