Belangrijke update over de Selmer/Maccaferri 378

We hebben belangrijk nieuws over de Selmer/Maccaferri-gitaar nummer 378 die de Stichting Hot Club de France in 2017 uit de nalatenschap van Eddy Christiani heeft verworven. Deze originele gitaar uit 1933 is vrij beroemd, omdat deze enige tijd door Joseph Reinhardt werd bespeeld (aldus Eddy Christiani), deze 378 is dus van grote cultuurhistorische waarde.

In 2017 hadden we een flinke uitdaging waar de gitaar was gebleven, want de executeur van het testament informeerde ons wel dat we de gitaar van Eddy hadden geërfd, maar de gitaar zelf was zoek. Na een paar maanden dook de gitaar gelukkig toch op en waren we een originele Selmer/Maccaferri rijker. In de loop van 2018 werd de gitaar onder handen genomen door Leo Eimers. Hij heeft de gitaar uitgebreid bestudeerd, schoongemaakt en waar nodig hersteld. Het was daarbij de uitdaging het instrument zo origineel mogelijk te houden en er zo min mogelijk aan te doen of te veranderen. Authentieke staat telt natuurlijk, je wil zo’n kostbare gitaar zo min mogelijk verbouwen. En dat lukte! Nummer 378 werd weer speelklaar, echt topwerk van Leo Eimers! Tijdens het lustrumconcert in oktober 2018 hebben Reinier Voet (hij had de première), Flip Krajenbrink en Duved Dunayevsky op de iconische gitaar gespeeld. Ieder met hun eigen stijl, de muziek was prachtig.

Ondertussen hadden we een expertcomité binnen onze stichting gevormd met de ervaren slaggitaristen Jan Brouwer en Flip Krajenbrink. Samen met voorzitter Melvin Könings gingen zij aan de slag om de toekomst van deze gitaar te borgen. Gezien de getaxeerde waarde van de gitaar (meer dan € 25.000), kan je zo’n gitaar niet even onderling uitlenen. Kortom, dat moeten we goed regelen en verzekeren.

Het expertcomité vond gelukkige goede voorbeelden in de klassieke muziek, waar veel ervaring is met het uitlenen van kostbare instrumenten. We zijn in overleg gegaan met het Nationaal Muziekinstrumentenfonds (NMF), dat vele kostbare instrumenten beheert en daar een heel systeem voor heeft. Doel was onze gitaar ter beschikking te kunnen stellen aan talentvolle gitaristen, binnen een mooi verzekerd systeem en met overzichtelijke kosten. Het NMF zei ons toe de gitaar onder zorgvuldige, veilige en gunstige voorwaarden ter beschikking te kunnen stellen aan donateurs van onze stichting. Dat zou circa € 100 per week kosten (minimaal 1 week en maximaal 6 maanden), uiteraard ook met een zekere papierwinkel en strakke afspraken over beheer en bruikleen.

Echter, verzekeringsmaatschappijen en ook het NMF zelf kijken goed naar de staat van elk instrument. Is het instrument wel goed uitleenbaar, is de conditie goed genoeg? En daar is nu een grote hobbel op de weg gekomen. Want onze Selmer/Maccaferri is natuurlijk een instrument uit 1933, met weliswaar een geweldig geluid, maar ook een flinterdun bovenblad. Dat bovenblad is natuurlijk kwetsbaar en het is uitgesloten dat je er dan een dikke slagplaat op zet of een plak hout achter plakt. Verzekeringsmaatschappijen stellen echter dat een instrument relatief robuust moet zijn om voor verzekering voor uitleen in aanmerking te komen. Twee onafhankelijke experts hebben het instrument beoordeeld en zijn tot de conclusie gekomen dat het instrument fragiel is. De verzekeringsmaatschappij concludeert dan dat het instrument niet te verzekeren valt voor uitleenbasis. En het NMF moet dan besluiten dat het instrument niet in hun collectie kan worden opgenomen.

Simpel gesteld: de gitaar kan niet verzekerd worden voor een uitleenconstructie. Dat krijgt het NMF niet voor elkaar, maar wij zelf ook niet. Je komt dan eventueel ook in heel andere tarieven terecht. Via NMF hadden we de gitaar voor uitleen op 100 euro per week kunnen verzekeren, voor individueel maatwerkverzekeringen ben je snel 400 euro per week verder.

We kunnen dan onze schouders ophalen en denken “ach, dan vertrouwen we elkaar maar”, maar dat is niet in het belang van de stichting, noch van de gitarist die de gitaar tijdelijk in bruikleen zou nemen. De waarde van deze gitaar is zo significant, dat eventuele schade of gedoe een significante kostenpost en een hoop gedoe voor de stichting oplevert. Wie wil daar aansprakelijk voor zijn? Maar ook potentiële hoofdpijn voor de gitarist die de gitaar onverzekerd in bruikleen zou nemen, want je wil niet in een situatie van aansprakelijkheid belanden met bedragen die ruim boven budget zijn voor de meeste mensen. Kortom, onverzekerd uitlenen is voor niemand goed of verstandig.

We zitten nu dus in een lastige knoop. Wat doen we met deze gitaar? Grofweg zijn er drie mogelijkheden:

1. we kunnen de gitaar toch zelf in beheer nemen,
2. schenken aan een museum, of
3. verkopen en met de opbrengst andere dingen doen die binnen de doelen van onze stichting liggen.

Het zelf in beheer nemen (1) blijkt dus hoofdpijn op te leveren: het instrument is niet te verzekeren om uit te lenen en zou mogelijk langdurig achter slot en grendel verdwijnen (ongewenst). Schenken aan een museum (2) is ruimhartig, maar de kans is dan ook groot dat de gitaar verder niet meer bespeeld wordt, ook dan gaat de gitaar achter slot en grendel. In Nederland kennen we bovendien geen geschikte musea die echt aandacht aan jazzmuziek besteden. Schenken aan een buitenlands museum zou dan een alternatief zijn, maar dan hebben de donateurs van onze Nederlandse stichting er eigenlijk helemaal niets meer aan. De derde en resterende optie (verkoop) is niet echt in de geest van de nalatenschap van Eddy Christiani. Klopt, maar Eddy wist waarschijnlijk ook niet goed wat het beste was voor de gitaar. En met de opbrengst van de gitaar (na aftrek van kosten hopelijk meer dan € 20.000) kan de stichting hele interessante activiteiten starten. Je moet dit soort bedragen niet gelijk willen consumeren als stichting, maar je hebt wel ineens serieus bufferkapitaal om wat grotere evenementen te organiseren bijvoorbeeld.

Het bestuur van onze stichting heeft samen met het expertcomité besloten nu eerst een pas op de plaats te maken. We vragen aan alle donateurs en belangstellenden simpelweg mee te denken over oplossingen. Wat kan je, binnen de geschetste situatie, als stichting nou met zo’n gitaar doen en hoe borg je dat voor de toekomst? We geven iedereen de tijd mee te denken en input te leveren, dat kan per e-mail naar info@hcdf.nl. Wel hanteren we een deadline, iedereen krijgt tot maandag 2 september de kans om input te geven. Het expertcomité zal dan alle suggesties op een rij zetten, dat nog goed uitzoeken en een concreet voorstel doen aan het bestuur. Het bestuur zal dan begin oktober 2019 een knoop doorhakken en iedereen daarover informeren.